ROLA RYNKU W BRZESKU

Od czasu nadania praw miejskich Brzesku  w Rynku i przyrynkowych odcinkach trzech głównych ulic, skupiało się życie społeczne i gospodarcze jego mieszkańców. podczas prac archeologicznych prowadzonych  w latach 2007-2010,odkryto pod płytą rynku  palenisko oraz półziemiankę z okresu neolitu, świadczącą, że  teren wzgórza na którym jest brzeski Rynek był zamieszkały już 7 tys. lat temu. Rynek od lokacji po lata współczesne pełni rolę centrum komunikacyjnego, i handlowego , a ulice Kościuszki i Głowackiego były głównymi traktami komunikacyjnymi na osi wschód-zachód.

Nowo powstałe miasto otrzymało rynek, na wzgórzu dominującym nad okolicznymi polami. Zajmował powierzchnię około jednego hektara, a całe miasto około dziewięć hektarów. Z naroży Rynku wyprowadzono trzy główne ulice, prowadzące na trakty w kierunku Krakowa (obecnie ulica Mickiewicza ),Tarnowa (obecnie ulica Głowackiego) i Uścia Solnego (obecnie ulica Kościuszki) oraz trzy mniejsze uliczki (obecnie ulice Sobieskiego, Chopina i Asnyka). W bezpośrednim sąsiedztwie Rynku, w północno-wschodnim narożniku, na niewielkim wzniesieniu wybudowano drewniany, a następnie w I połowie XVI wieku murowany gotycki kościół parafialny p.w. św. Jakuba Apostoła Wokół świątyni założono cmentarz oraz wzniesiono plebanię i budynki gospodarcze.

HISTORIA RYNKU W BRZESKU

Rynek Brzeski  od czasów średniowiecza aż do końca XiX wieku  otaczała zwarta, drewniana zabudowa wzdłuż jego pierzei. Były to niewielkie, podobne do wiejskich chałup domy mieszczan. W centralnej części Rynku znajdował się niewielki drewniany ratusz, (jego ślady znaleziono podczas badań archeologicznych, prowadzonych w latach  2007-2010) oraz kramy kupieckie, jatki i warsztaty rzemieślnicze. Było też poidło, niewielki stawek z wodą dla  przyprowadzanych na targ koni i bydła.  Rynek, tak jak w innych miastach od zarania pełnił role głównego placu targowego. Tu też postawiono ufundowaną przez mieszczan w 1731 roku figurę św. Floriana.  Około 1875 roku dokonano  przebudowy  drogi we wschodniej i północnej części  rynku. Powstałą wtedy strategiczna droga prowadząca w kierunku wschodnim do Tarnowa, Przemyśla i dalej do Lwowa , a w  kierunku zachodnim do Bochni i Krakowa. Była to tak zwana „cesarka”.

 Po licznych pożarach ,które nawiedziły Brzesko stojące przy Rynku drewniane parterowe domy zastępowane były murowanymi, piętrowymi kamieniczkami. W roku 1898 Rynek wybrukowano tzw. „kocimi łbami”. Po ostatnim pożarze miasta, który wybuchł  25 lipca 1904 roku, w zabudowie rynku powstały nowe kamieniczki, utrzymane  w stylu neorenesansowym , eklektycznym i secesyjnym, mające ciekawe wykusze, portale, kute balkony oraz interesującą ornamentykę kwiatową i figuralną. W 1912 roku na Rynku zainstalowano pierwsze oświetlenie elektryczne. W 1933 roku Rynkowi nadano nazwę Marszałka Piłsudskiego. Po wybuchu II wojny światowej, niemieccy okupanci  w roku 1940 zmusili brzeskich Żydów do wyrwania kostki brukowej i założyli  na płycie Rynku zieleniec wraz z drzewami. Na zlecenie Niemców projekt tego założenia wykonał  architekt Józef Gancarz.

CZASY WSPÓŁCZESNE BRZESKIEGO RYNKU

Brzeski Rynek, będący sercem miasta, przeszedł w latach 2010-2011 gruntowną rewitalizację, która przywróciła mu dawny blask. Cały plac został pokryty nowym brukiem, a centralna figura Świętego Floriana, symbolizująca ochronę przed pożarami, została pieczołowicie odnowiona. W ramach modernizacji, na Rynku zainstalowano także fontannę z koziołkami, która stała się nową atrakcją, przyciągając zarówno mieszkańców, jak i turystów. Dodatkowo rozmieszczono stylowe oświetlenie, które wieczorami podkreśla urokliwy charakter tego miejsca. Zmiany komunikacyjne, takie jak budowa dwóch obwodnic, znacząco odciążyły Rynek z nadmiernego ruchu samochodowego, pozwalając na bardziej spokojną i bezpieczną atmosferę, ale nie odebrały mu roli centralnego placu miasta. Dzięki tym działaniom, Rynek w Brzesku zachował swoją funkcję społeczną i kulturalną, stając się przestrzenią spotkań i wydarzeń lokalnych. Warto dodać, że w roku 1984 brzeski Rynek został wpisany do rejestru zabytków, co podkreśla jego historyczne znaczenie oraz konieczność zachowania tego wyjątkowego miejsca dla przyszłych pokoleń.